Muş Evlilik Sitesi – Tarihi Mekanlar
Varto Kayalıdere Örenyeri (Citadel Kasabası): Merkez ilçeye 40 km. Uzaklıkta Kayalıkaya Köyü’ndedir. Kayalıdere bir Urartu yerleşimiydi. İngiliz Arkeoloji Enstitüsü Profesörü Dr.Seton Lloyd başkanlığında yapılan kazılar sonucunda 1965 yılında Urartu yerleşim yeri bulunmuştur. Kazılarda Muş evlilik sitesi ayrıca kaleler, tapınaklar, şarap mahzeni, mezarlar ve küçük buluntular ortaya çıkarılmıştır.Kale oldukça sağlamdır. Tapınakta ise M.Ö. 7. yüzyıla ait heykeller, düğmeler, iğneler bulunmuştur. Bu buluntular Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde sergilenmektedir.
Yağcılar (Evran) Tümülüs: Çalışmalar belli yerlerde yoğunlaşmıştır. Yağcılar Tümülüsü, Muş’a 24 km. Uzaklıkta kuzeybatıda yer almaktadır. Muş-Elazığ yolu üzerinde, Murat Köprüsü’nden sonra 1700m ileride.
Kaleler ve Gezilecek Yerler: Muş Evlilik Sitesi
Muş Kalesi şehir merkezindedir. Kale, şehrin en eski yerlerinden biridir. Abbasi halifelerine bağlanıncaya kadar bölgedeki Ermeni feodal beyleri savaştı. Kalenin Ermeni feodal beyleri, daha sonra çevrenin idaresi ve subay olarak görevlendirildiler. Müslümanlar, Hz.Omer devrinde Muş’u ve kaleyi fethetti. Savaşta Muş evlilik sitesi uzun yıllar süren toprak yapısı tahrip edildi. Kalenin batısında yıkılan Arap, Selçuklu ve Osmanlı mezarlıkları. Bugün halk için popüler bir piknik yeridir.
Hasbet Kalesi: Hasbet Kalesi, Muş’un güneyinde Kızıl Ziyaret Dağı’nın doğu uzantısındaki yamaç üzerindedir. İki kale ve sur duvarı kısmen ayaktadır. Doğal afetlerde diğer kısımlar tahrip edildi. Soğucak adlı kalenin eteğinde büyük ölçüde yıkılmış iki gözetleme kulesi bulunmaktadır. Bu kuleyi dilerseniz gezebilirsiniz.
Muş Evlilik Sitesi – Görülecek Mekanlar
Meryem Ana Kilisesi: Muş şehrinde Minare mahalledir. Kesin yapım tarihi Muş’un evlilik sitesi tarafından bilinmemektedir. Çanlı Kilise (Surp garabet Manastırı): Kilise, Yaygın Mahallesi’ne bağlı Yukarı Yongalı köyündedir. İlki olarak inşa edilen “Ateş Tapınağı” nda kilise olarak kullanılmış, 399 yılında Sasani Hıristiyanları tarafından ibadete açılmıştır. Kalıntılar bugün hala var, yabancı turistlerin en popüler olduğu kilise. Sahra’nın kuzeyinde Muş yoğun ormanlık alan, bir kilisenin heybetli kubbesi ile iki parçalı üzüm bağları ve meyve bahçeleri. Dört patrik ve kralda yüzlerce oda var.
Haçlı (Kazan) Gölü: Göl, Bulanık ilçesinin güneydoğusunda yer alır ve göllerin suları çoğunlukla çamurludur. Gölün sularında başta sazan olmak üzere çeşitli tatlı su balıkları bulunabilir.